Ben je een gezondheidsjunkie?

De obsessie om "slecht" voedsel te schrappen en een onberispelijk lichaam te krijgen, kan leiden tot gevaarlijke eetpatronen.

We kennen allemaal het type. Ze laten nooit tarwe, gist of zuivel over hun lippen. Ze hebben alcohol en cafeïne geschrapt. Ze zijn geobsedeerd door gezond eten, maar ze zien er elke dag slechter en ongelukkiger uit.

Dit zijn de symptomen van een aandoening die door diëtisten 'orthorexia' wordt genoemd. Het neemt blijkbaar toe, vooral bij professionele vrouwen van in de dertig.

Orthorexia werd in 1997 bedacht door de Californische arts Steven Bratman in zijn boek Health Food Junkies, en betekent 'juiste eetlust' (van het Griekse orthos voor rechts en orexis voor eetlust). Het is een fixatie op het eten van 'puur' voedsel dat, verre van goed voor je te zijn, zo extreem kan worden dat het leidt tot ondervoeding, chronische gezondheidsproblemen en depressie.

Tal van beroemdheden zijn geheime langdurige orthorexia, en geven hun beperkte dieet van sashimi of gestoomde broccoli door als 'voor een deel in vorm komen'.

Maar ze zijn niet de enigen. Velen van ons zijn in dezelfde val gelopen, in de overtuiging dat hoe meer 'slecht' voedsel we schrappen, hoe gezonder we zullen zijn. Maar het is het begin van een gladde helling.

En het stopt niet alleen bij eten - orthorexia zijn vaak gymkonijntjes, die twee uur trainen en dan tien mijl gaan hardlopen.

De grimmige waarheid is dat dit niveau van gezondheidsobsessie een potentieel gevaarlijke vorm van zelfbeheersing is. En het komt steeds vaker voor.

"Het is tegenwoordig veel waarschijnlijker dat vrouwen verslaafd raken aan lichaamsbeweging en dieet vanwege onze door beroemdheden geobsedeerde cultuur en de druk om slank te zijn", zegt Lucy Jones van de British Dietetic Association.

"Hoewel deze aandoening niet zo gevaarlijk is als anorexia, kan elke obsessie die hele voedselgroepen uitschakelt, leiden tot gezondheidsschade op de lange termijn, zoals een gebrek aan botdichtheid, hartaanvallen, beroertes en diabetes.

Het is moeilijker te herkennen dan anorexia of boulimia, omdat patiënten er gewoon op kunnen staan ​​dat ze 'voor zichzelf zorgen' of 'een tarwe-intolerantie hebben'.

Maar wanneer de wens om gezond te zijn verschuift van het vermijden van junkfood naar de angst voor perfect gezonde voedingsgroepen zoals zuivel, koolhydraten of tarwe, is dat een waarschuwingssignaal voor orthorexia.

"Ik heb altijd een moeilijke relatie met eten gehad", zegt Judith Fine, 34, een freelance PA uit Solihull.

Toen ik begin twintig was, kreeg ik de diagnose coeliakie, wat betekent dat ik glutenintolerant ben. Door mijn allergie voor tarwe kreeg ik zulke hevige maagkrampen dat ik me vaak flauwviel.

"Destijds woog ik 10e, maar omdat ik zoveel verschillende soorten voedsel moest uitsnijden - brood, peulvruchten en producten op basis van haver - viel mijn gewicht in slechts drie maanden naar 6e 9 pond, wat gevaarlijk laag was voor mijn lengte van 5ft 3in."

Judith realiseerde zich dat ze mager werd en haar familie vreesde dat ze anorexia zou kunnen hebben, dus probeerde ze meer voedsel aan haar dieet toe te voegen.

"Maar de angst om terug te gaan naar de 10e heeft me nooit verlaten", zegt ze. "Ik had vroeger een klassieke peervorm. Toen het gewicht afnam, zag ik er zoveel beter uit in kleding. Ik ben nu extreem gedisciplineerd in wat ik eet."

Terwijl de meesten van ons misschien een tijdje aardappelen of cake uitsnijden om een ​​paar kilo af te vallen, eet Judith alleen 'puur' voedsel, zonder toevoegingen of vet.

"Als je me een gebraden diner voorschotelt, zou ik flauwvallen", zegt ze. "Ik kon het niet verdragen om zoveel eten op mijn bord te hebben.

"Ik heb nooit room, patat of brood. Mijn dagelijkse dieet zou vetvrije ontbijtgranen zijn met magere melk en zwarte koffie of thee. Ik gebruik nooit suiker of zout.

"Als lunch zou ik een gewone salade nemen, zonder dressing, gevolgd door vers fruit. Het avondeten is hetzelfde, met een stukje tonijn, gepelde kip of een plakje mager vlees."

Hoewel Judith nu achtste is, kan ze niet gewoon ontspannen en genieten van een uitgebalanceerd dieet of af en toe een traktatie. 'Ik kan geen voedsel verdragen waar ik een opgeblazen gevoel van krijg. Als je vet voedsel voor me zou zetten, zou ik in paniek raken', zegt ze.
'Er is mij verteld dat ik risico loop op artritis of osteoporose. Mijn menstruatie stopte ook gedurende 18 maanden , en ik voel me vaak moe." Maar ondanks deze verontrustende waarschuwingssignalen, geeft ze toe dat ze toegewijd is aan haar extreme levensstijl.

"Tot voor kort deed ik elke dag twee sessies van 90 minuten in de sportschool. Hoewel ik ben gestopt met twee keer per dag gaan, ga ik nog steeds dagelijks en loop ik ook drie keer per week vijf mijl. Ik leef op de drukte van endorfines."
Judiths obsessie heeft niet alleen gevolgen voor haar gezondheid, maar ook voor haar relatie.

"Mijn vriend Mike, 44, maakt zich zorgen over mij. Hij zegt dat ik meer eiwitten nodig heb omdat ik zo veel sport."

Ze staat erop apart van hem te eten en, het meest verontrustende, zegt ze:"Ik denk niet dat ik kinderen zal krijgen omdat ik me niet meer onder controle zou hebben - ik zou het niet kunnen verdragen dat ik niet naar de sportschool kan.

"Ja, ik zie wel hoe obsessief ik ben, maar ik ben verslaafd aan slank en gezond zijn."

Helaas ziet ze de ironie van haar verklaring niet in. En ze is niet de enige. Karen Norris, 26, voedingsdeskundige en personal trainer uit Cambridge, is sinds haar vroege twintiger jaren orthorexisch, toen ze suiker, verzadigd vet en tarwe schrapte en begon met trainen.

"Ik ben geobsedeerd door mijn lichaam en het voedsel dat ik erin stop", zegt ze. "Ik zie voedsel alleen als brandstof - nooit als een traktatie - en ik sport dwangmatig."

Karen's dagelijkse voeding bestaat uit haver en bosbessen als ontbijt, een paar amandelen als tussendoortje, kip of vis met salade als lunch en hetzelfde voor het avondeten.
"Ik heb ook eiwitdrankjes om mijn spieren op te bouwen," ze zegt. "Ik heb cafeïne opgegeven en veel water gedronken. Ik probeer weinig en vaak te eten in plaats van drie vaste maaltijden. Af en toe drink ik alcohol, maar dat is een zeldzame traktatie."

Karen gelooft niet dat ze de enige is in haar extreme gedrag.
"Steeds meer vrouwen van mijn leeftijd raken geobsedeerd door gezondheid en fitness", zegt ze.

"Ik doe minstens een uur per dag aan krachttraining, plus een uur cardiosessie. Mijn lichaam vertrouwt op de adrenalinestoot en de endorfines die vrijkomen bij inspanning, dus als ik mijn verlangen niet bevredig, voel ik me angstig en boos. Ik kan ik verdraag het idee niet om vet aan te komen - ik kan de gedachte niet aan dat mijn lichaam er niet perfect uitziet."

Maar ondanks haar obsessie ziet Karen zichzelf niet als iemand die lijdt aan een eetstoornis.

"Ik kijk naar wat ik eet als een experiment", zegt ze. "Het is verbazingwekkend hoe je kunt bepalen hoe je eruit ziet door precies wat je in je lichaam stopt.
"Ik zou nooit koekjes of cakes eten, en fruit geeft je ook een opgeblazen gevoel, dus ik heb de neiging om het te vermijden. Ik heb geen kinderen, dus ik kan me concentreren op mezelf en mijn lichaam."

Orthorexia lijkt een bijzonder gevaar te zijn voor vrouwen die de tijd hebben om zich op zichzelf en hun uiterlijk te concentreren. Voor drukke moeders zou zo'n strikt regime onmogelijk zijn, maar voor alleenstaanden kan de zoektocht naar het perfecte lichaam een ​​allesoverheersende - en misschien genotzuchtige - passie worden.

"Dit jaar ben ik gestopt met het eten van tarwe, gluten, zout, suiker, cafeïne en alcohol", zegt Jodie Hart, 24, uit Zuid-Londen, die single is en in de PR werkt.

"Ik wilde fit worden om een ​​marathon te lopen, dus ik ren tot 12 mijl drie keer per week. Ik ga ook drie of vier keer per week naar de sportschool voor sessies van 90 minuten. Ik heb zoveel verloren veel gewicht — bijna een steen — dat mensen zich zorgen beginnen te maken over mij.

"Onlangs zei een collega:'Je bent veel te mager.' Maar hoe meer het gewicht van me afzakt, hoe beter ik me voel."

In tegenstelling tot Karen en Judith kan Jodie toegeven dat ze orthorexia heeft.
'Ik heb duidelijk de symptomen', zegt ze. "Ik ben begonnen om 6.30 uur op te staan ​​om te gaan hardlopen voor het werk.

"Overdag voel ik me vaak uitgeput. Maar als je eenmaal vastzit aan een regime als dit, voel je je machteloos om te stoppen.

"Mijn familie en vrienden maken zich zorgen om mij, maar ik ben dolblij met mijn nieuwe lichaamsbouw en krijg een kick van het kunnen beheersen van mijn lichaam. Het is gemakkelijk om verslaafd te raken aan de adrenaline."

Jodie heeft haar voedselinname zo beheerst dat ze haar hersenen opnieuw heeft getraind om alles wat ze als ongezond beschouwt af te wijzen.

"Ik leef van vers fruit, salade, gestoomde groenten en vis. Ik eet helemaal geen vet", zegt ze.

"Ik kan de gedachte niet langer verdragen om zoiets als een donut of chocoladekoekjes te eten.

"Als ontbijt heb ik een schaal met vers fruit. De lunch is soep of een schaal met salade, en hetzelfde voor het avondeten. Het is repetitief, maar ik ben zo trots dat ik mezelf op deze manier kan disciplineren."

Op dezelfde manier waarop anorexia-patiënten tips uitwisselen over het vermijden van voedsel, stellen orthorexia-patiënten doelen om zichzelf op de been te houden. Jodie is van plan deze zomer de marathon van Berlijn te lopen, ook al geeft ze toe dat ze uitgeput raakt van haar straffende trainingsregime.

"Toen mijn moeder me onlangs zag, schrok ze echt", zegt Jodie.
"Ze zei:'Je verliest te snel te veel gewicht. Je zet jezelf te veel onder druk.'

"Het probleem is dat als je eenmaal zo begint te leven, het heel moeilijk is om te stoppen."