Hoewel wasmiddel in de geschiedenis niet veel bijval heeft gekregen, heeft de ontwikkeling ervan een impact gehad in de industrie en ook op de manier waarop gewone huishoudelijke artikelen worden gewassen, met name de afwas. De ontwikkeling van afwasmiddel, samen met de uitvinding van de automatische vaatwasser, zorgde voor een revolutie in de manier waarop gerechten worden schoongemaakt.
Zeep werd gebruikt voor het schoonmaken tot 1916, toen er tijdens de Eerste Wereldoorlog een tekort aan vetten was om het te produceren. Omdat er nog steeds behoefte was aan een schoonmaakmiddel, werden synthetische versies uitgevonden, die nu bekend staan als detergentia.
Er was ook een beweging naar het gebruik van wasmiddelen omdat er behoefte was aan een reinigingsmiddel dat geen residu achterlaat zoals zeep, vooral niet op stof. Bij hun verschijning werden wasmiddelen gewone producten voor het reinigen van borden en kleding. Terwijl veel mensen nog gewone zeep gebruikten, gebruikten de meeste huishoudens in 1953 wasmiddelen.
In de begindagen van hun ontdekking werden wasmiddelen gemaakt van alkylnaftaleensulfonaten, die in 2010 nog steeds worden gebruikt als bevochtigers. Vervolgens werden wasmiddelen met rechte keten geproduceerd door de sulfonering van rechte stoelalcoholen. Deze stoffen werden later gebruikt in shampoos. Verbeterde wasmiddelen waren beter oplosbaar in water.
In 1950 gebruikten de meeste wasmiddelen een PT-benzynformule. In 1965 moesten bedrijven de gebruikte formule heroverwegen omdat sulfaten en fosfaatchemicaliën schadelijk zijn voor het milieu.
Het eerste patent voor de vaatwasser werd in 1886 verleend aan Josephine Cochran. Haar machine bood de mogelijkheid om gerechten sneller af te wassen dan met de hand zonder ze te breken. De eerste vaatwasser was eenvoudig, waarbij de borden in compartimenten werden geplaatst en vervolgens in een plat wiel in een ketel van koper werden geplaatst. Een motor draaide aan het stuur terwijl heet zeepsop op de borden spoot. Daarna werden ze eruit gehaald en afgespoeld met schoon water. Hoewel de vaatwasser een revolutionaire uitvinding was, was het tot de jaren vijftig geen gewoon huishoudelijk apparaat.
Toen de vaatwasser een gewoon apparaat werd, bevatten veel wasmiddelen die in automatische vaatwassers werden gebruikt pigmenten en chemicaliën die vlekken op de vaat en de binnenkant van de vaatwasser veroorzaakten. Tijdens zijn werk voor Proctor &Gamble vond Dennis W. Weatherby een wasmiddel uit dat gebruikt kon worden met andere producten die bleekmiddel bevatten, een gele kleur had, een citroengeur en ook geen vlekken op de vaat of de vaatwasser.
In 1987 ontving Weatherby het eerste patent voor automatisch afwasmiddel. Het product kreeg het label Cascade en werd al snel een huishoudmerk. De formule wordt sinds 2010 nog steeds gebruikt voor automatische afwasmiddelen met citroengeur die bleek bevatten.
Cascade was oorspronkelijk een poedervormig wasmiddel. Tegen de jaren negentig kwamen producten beschikbaar in vloeibare en gelformules. Bedrijven voegden verschillende parfums en kleurstoffen toe om de kleur en geur van afwasmiddel te veranderen. Sinds 2000 is er een opmars van producten met een laag fosfaatgehalte en geen fosfaat. Dit kwam tot stand vanwege de vraag en noodzaak voor bedrijven om wasmiddelen te produceren die krachtig zijn maar niet schadelijk voor het milieu.
